Celem artykułu jest projekt systemu informatycznego „Sklep komputerowy”, wspomagającego pracę jego pracowników oraz właściciela.
Zakres pracy obejmuje opracowanie scenariuszy, a także diagramów:
- pakietów,
- przypadków użycia,
- sekwencji,
- klas
System informatyczny „Sklep komputerowy” podzielono na cztery części, z których każda dotyczy innego zakresu funkcjonalności. Każda z części tworzy odrębny pakiet. Utworzono cztery pakiety o następujących nazwach: Sprzedaż towarów, Zakup towarów, Obsługa reklamacji, Czynności administracyjne.
Sprzedaż towarów
Pakiet ten zawiera przypadki użycia związane ze sprzedażą towarów. Klient ma możliwość przeglądu oferty sklepu, a także zakupu poprzez stronę www lub bezpośrednio w sklepie. Sprzedawca może rejestrować wszystkie dane związane ze sprzedażą - bezpośrednią w sklepie, jak i poprzez stronę www.
Zakup towarów
Pakiet ten zawiera przypadki użycia związane z zakupem towarów przez sklep od różnych dostawców. Do najważniejszych przypadków należą: rejestracja faktur zakupowych, gromadzenie danych dotyczących dostawców, historii zamówień, monitorowanie stanu magazynowego.
Czynności administracyjne
W pakiecie tym umieszczono przypadki użycia wspomagające zarządzanie sklepem przez właściciela. Jedną z najważniejszych funkcji tego pakietu jest generowanie raportów dotyczących działalności firmy, takich jak: obroty sprzedaży, stan magazynu, stan realizacji zamówień. Raporty finansowe, informacje o klientach oraz dostawcach mogą być przydatne w podejmowaniu decyzji dotyczących działalności firmy.
Obsługa reklamacji
W pakiecie tym umieszczono funkcje wspomagające prowadzenie serwisu gwarancyjnego, a także obsługę reklamacji. System umożliwia prowadzenie ewidencji napraw, części zamiennych.
Projekt aplikacji „Sklep komputerowy” wykonano przy pomocy programu Visual Paradigm Standard Edition.
1. Scenariusze
1.1. Scenariusz S1 - Kupowanie towaru
S1.1. Opis
Funkcja sprawdza, czy dostawca towaru znajduje się w systemie. Jeśli tak, rejestrujemy zakup na podstawie danych z faktury. W przeciwnym wypadku system umożliwia rejestrację nowego dostawcy.
Funkcja pozwala na wprowadzenie do systemu następujących danych z faktury zakupowej (nr faktury, data, sprzedawca, nabywca, sposób zapłaty, nr konta, nazwa towaru, ilość, jednostki, wartość netto, wartość brutto, kwota podatku, do zapłaty).
Umożliwia także uaktualnienie stanu magazynowego oraz przegląd dotychczasowych zamówień składanych u danego dostawcy.
S1.2. Wspierane procedury i procesy biznesowe
Obsługa systemu „Sklep komputerowy” przez pracownika sklepu.
Identyfikacja dostawcy.
Rejestracja danych z faktury zakupowej.
Wprowadzenie zakupionego towaru do bazy danych.
S1.3. Użytkownicy
Uprawniony pracownik sklepu („Sprzedawca”, „Właściciel”)
S1.4. Warunki początkowe
W systemie „Sklep Komputerowy” utrwalone są dane o dotychczasowych dostawcach, stanie magazynowym - z chwili uruchomienia systemu.
S1.5. Warunki końcowe
W systemie „Sklep komputerowy” utrwalone są:
- dane o dostawcach,
- dane z faktur zakupowych, takie jak (nr faktury, data, sprzedawca, nabywca, sposób zapłaty, nr konta, nazwa towaru, ilość, jednostki, wartość netto, wartość brutto, kwota podatku, do zapłaty),
- zaktualizowany stan magazynowy,
- oferty składane przez dostawców,
- stan zamówień towarów.
S1.6. Przebieg główny (podstawowy)
S1.6-1 System umożliwia identyfikację dostawcy. poprzez pobranie następujących danych: Nazwa firmy, Regon, NIP. Jeśli dostawca występuje w systemie, następuje przejście do punktu S1.6-2. Jeśli dostawca nie występuje w systemie, realizowany jest scenariusz S2 "Dodanie nowego dostawcy".
S1.6-2 System sprawdza, czy dostawca nie znajduje się na "czarnej liście".
S1.6-3 System umożliwia rejestracje zakupu na podstawie danych z faktury zakupowej: (nr faktury, data, sprzedawca, nabywca, sposób zapłaty, nr konta, nazwa towaru, ilość, jednostki, wartość netto, wartość brutto, kwota podatku, do zapłaty).
S1.6-4 Po wprowadzeniu danych następuje aktualizacja stanu magazynowego.
S1.6-5 System umożliwia wyszukanie dostawcy, wyświetlenie jego danych, a także przegląd dotychczasowych zamówień (ich historii).
S1.6-6 System umożliwia sprawdzenie stanu magazynu, wyszukanie brakującego towaru lub jego nadwyżek.
S1.6-7 System umożliwia rejestrację ofert składanych przez dostawców, a także ich przegląd.
S1.6-8 System umożliwia składanie zamówień na dostawy towarów u różnych dostawców, a także ich przegląd.
S1.7. Przebiegi alternatywne
PA1-1 Dostawca nie jest zarejestrowany w systemie. System umożliwia wówczas rejestrację nowego dostawcy według scenariusza S2 („Dodanie nowego dostawcy”). Rejestracja może być wykonana tylko przez użytkownika z uprawnieniami „Właściciela” („Administratora”).
S1.8. Sytuacje wyjątkowe
SW1.8-1 Z powodu awarii systemu nie udało się zarejestrować faktur zakupowych. Należy wówczas ręcznie wystawić odpowiednie dokumenty.
SW1.8-3 Dostawca znajduje się na „czarnej liście” (zła jakość towaru, ukryte wady, …). Po sprawdzeniu, system uniemożliwia zarejestrowanie faktury.
S1.9. Reguły
Do systemu należy wprowadzić kompletne dane fakturowe. Wymagane są następujące pola: (nr faktury, sprzedawca, nabywca, sposób zapłaty, bank, nr konta, nazwa towaru, ilość, jednostki, cena netto, wartość brutto, kwota podatku, do zapłaty).
S1.10. Wymagania niefunkcjonalne
Brak.
S1.11. Uwagi i pytania otwarte
Brak.
1.2. Scenariusz S2 - Dodanie nowego dostawcy
S2.1. Opis
Funkcja uruchamiana jest wówczas, gdy nowy dostawca nie znajduje się w bazie danych. Pozwala na wprowadzenie następujących informacji: (Nazwa firmy, Regon, NIP, adres, telefon, fax, adres www, e-mail, itp.).
S2.2. Wspierane procedury i procesy biznesowe
Obsługa systemu "Sklep Komputerowy" przez pracownika sklepu. Rejestracja nowego dostawcy przez użytkownika systemu z uprawnieniami „Właściciela” („Administratora”).
S2.3. Użytkownicy
Użytkownik z uprawnieniami „Właściciela” („Administratora”).
S2.4. Warunki początkowe
W systemie „Sklep Komputerowy” utrwalone są dane o dotychczasowych dostawcach.
S2.5. Warunki końcowe
W systemie „Sklep komputerowy” utrwalone są dane o dostawcach.
S2.6. Przebieg główny (podstawowy)
S2.6-1 System sprawdza, czy dostawca nie występuje w BD po podaniu następujących danych: (Nazwa firmy, Regon, NIP).
Następuje wówczas rejestracja nowego dostawcy na podstawie kopii dokumentów potwierdzających założenie działalności gospodarczej (Nazwa firmy, adres, NIP, Regon, … .).
S2.6-2 System dodaje nowego dostawcę do BD.
Funkcja umożliwia także przegląd zgromadzonych informacji na temat dostawców (Nazwa firmy, adres, Regon, NIP, nazwa towaru, cena, data zakupu, telefon, fax, adres www, e-mail, itp.).
S2.7. Przebiegi alternatywne
Brak.
S2.8. Sytuacje wyjątkowe
SW1.8-1 Dostawca już figuruje w systemie. Nazwa pozostała taka sama, zmienił się tylko adres firmy.
SW1.8-1 Dostawca już figuruje w systemie. Adres dostawcy pozostał taki sam, zmieniła się tylko Nazwa firmy.
S1.9. Reguły
Numer identyfikacyjny nowego dostawcy jest automatycznie generowany wg wzorca: klucz główny: 999/YYYY.
S1.10. Wymagania niefunkcjonalne
Brak.
S1.11. Uwagi i pytania otwarte
Brak.
1.3. Scenariusz S3 - Dodanie nowego klienta
S3.1. Opis
Dodanie nowego klienta wykonywane jest przez pracownika sklepu – Sprzedawcę. Funkcja uruchamiana jest wówczas, gdy nowy klient nie znajduje się w bazie danych. Pozwala na wprowadzenie następujących informacji: Nazwisko, Imię lub Nazwa firmy, adres, NIP, Regon, telefon, fax, … . Funkcja sprawdza, czy wszystkie wymagane dane zostały poprawnie uzupełnione. Jeśli tak, dodaje nowego klienta do BD.
S3.2. Wspierane procedury i procesy biznesowe
Obsługa systemu „Sklep Komputerowy” przez pracownika sklepu.
Rejestracja nowego klienta.
S3.3. Użytkownicy
Uprawniony pracownik sklepu („Sprzedawca”).
(W przypadku sprzedaży poprzez sieć – potencjalni klienci.).
S3.4. Warunki początkowe
W systemie „Sklep Komputerowy” utrwalone są dane o klientach.
S3.5. Warunki końcowe
W systemie „Sklep komputerowy” utrwalone są dane o kliencie.
S3.6. Przebieg główny (podstawowy)
S3.6-1 System umożliwia sprawdzenie, czy klient występuje w BD.
Jeśli nie, wprowadzane są następujące informacje:System informuje sprzedawcę o prawidłowym dodaniu nowego klienta do Bazy danych.
- Dla podmiotów gospodarczych – Nazwa firmy, adres, NIP, Regon.
- W przypadku osób fizycznych – Nazwisko, Imię, adres, NIP, adres e-mail.
S3.7. Przebiegi alternatywne
Brak.
S3.8. Sytuacje wyjątkowe
SW1-1 Z powodu awarii systemu nie udało się wprowadzić danych o nowym kliencie. Należy wówczas ręcznie sporządzić fakturę sprzedaży. Po przywróceniu działania systemu, wprowadzić dane dotyczące sprzedaży.
S3.9. Reguły
Numer identyfikacyjny nowego klienta jest automatycznie generowany wg wzorca: klucz główny: 99999/YYYY.
S3.10. Wymagania niefunkcjonalne
Brak.
S3.11. Uwagi i pytania otwarte
Brak.
1.4. Scenariusz S4 - Sprzedaż towaru
S4.1. Opis
Funkcja umożliwia przegląd aktualnej oferty, a także sprawdzenie dostępności towaru przez pracownika sklepu. Po podjęciu decyzji o kupnie towaru, funkcja umożliwia identyfikację klienta. Jeśli klient znajduje się już w systemie, rejestrujemy sprzedaż towaru oraz drukujemy fakturę. Po dokonaniu rejestracji następuje automatyczna aktualizacja stanu magazynowego.
S4.2. Wspierane procedury i procesy biznesowe
Obsługa systemu „Sklep Komputerowy” przez pracownika sklepu – „Sprzedawcę”.
Identyfikacja klienta.
Rejestracja sprzedaży oraz wydruk faktury.
Wprowadzenie informacji na temat sprzedanego towaru do bazy danych.
S4.3. Użytkownicy
Uprawniony pracownik sklepu („Sprzedawca”).
S4.4. Warunki początkowe
W systemie „Sklep Komputerowy” utrwalone są dane o dotychczasowych klientach, stanie magazynowym oraz cenach towarów – z chwili uruchomienia systemu.
S4.5. Warunki końcowe
W systemie „Sklep komputerowy” utrwalone są:
- dane o sprzedaży,
- zaktualizowany stan magazynowy i stan konta.
S4.6. Przebieg główny (podstawowy)
S4.6-1 System umożliwia przegląd aktualnej oferty sklepu, udostępnionej w postaci listy towarów lub strony www (zdjęcia, ceny, opis).
S4.6-2 System umożliwia sprawdzenie dostępności towaru przez pracownika sklepu – „Sprzedawcę”.
S4.6-3 Po wybraniu towaru przez klienta, sprzedawca rejestruje sprzedaż w systemie.
S4.6-4 Identyfikacja klienta odbywa się na podstawie następujących informacji:
- W przypadku klienta indywidualnego jest to Nazwisko, Imię, adres.
- W przypadku firmy: Nazwa firmy, Regon, NIP, adres.
- Jeśli dane uzyskane od klienta są zgodne z danymi zawartymi w systemie (sprzedawca uzyskał od klienta potwierdzenie zgodności), następuje rejestracja sprzedaży.
- W przeciwnym wypadku realizowany jest scenariusz S3 „Dodanie nowego klienta”.
S4.6-5 Po zidentyfikowaniu klienta, system umożliwia zarejestrowanie sprzedaży poprzez wprowadzenie następujących danych: (nazwa towaru, typ, ilość, cena, rodzaj płatności, itp.). W następnej kolejności drukowany jest dokument „Faktura sprzedaży”.
S4.6-6 System dokonuje aktualizacji stanu magazynowego.
S4.7. Przebiegi alternatywne
PA1-1 Klient nie jest zarejestrowany w systemie.
PA1-2 System umożliwia rejestrację nowego klienta według scenariusza S3 („Dodanie nowego klienta”).
S4.8. Sytuacje wyjątkowe
SW1-1 W przypadku braku towaru istnieje możliwość dostarczenia go w najbliższym możliwym terminie, zaakceptowanym przez klienta. W niektórych przypadkach konieczne jest pobranie zaliczki udokumentowanej wystawieniem faktury.
S4.9. Reguły
Numer faktury jest generowany automatycznie według wzorca: RRRR/MM/DD/999.
S4.10. Wymagania niefunkcjonalne
Przewidziana jest również możliwość sprzedaży na paragon fiskalny.
S4.11. Uwagi i pytania otwarte
Brak.
1.5. Scenariusz S5 - Reklamacja towaru
S5.1. Opis
Warunkiem przyjęcia towaru do naprawy gwarancyjnej (reklamacji) jest: udokumentowanie kupna towaru w naszym sklepie (poprzez okazanie faktury, paragonu), a także ważna gwarancja. Funkcja umożliwia pobranie danych identyfikacyjnych klienta, nazwy sprzętu przyjmowanego do serwisu, a także wprowadzenie opisu uszkodzenia. Po przyjęciu towaru do naprawy Sprzedawca drukuje dokument "Potwierdzenie przyjęcia urządzenia do naprawy".
S5.2. Wspierane procedury i procesy biznesowe
Obsługa systemu „Sklep komputerowy” przez pracownika sklepu – „Sprzedawcę”.
Identyfikacja klienta składającego reklamację.
Wprowadzenie informacji na temat uszkodzonego towaru (sprzętu) do bazy danych.
Wydruk dokumentu przyjęcia towaru do naprawy gwarancyjnej.
S5.3. Użytkownicy
Uprawniony pracownik sklepu („Sprzedawca”).
S5.4. Warunki początkowe
Dane klientów, dane sprzedaży.
S5.5. Warunki końcowe
W systemie „Sklep komputerowy” utrwalone są:
- dane o reklamacjach,
- informacje o uszkodzonych elementach i ich kosztach.
S5.6. Przebieg główny (podstawowy)
S5.6-1 System umożliwia sprawdzenie przez sprzedawcę, czy dokument sprzedaży (faktura lub paragon) został wystawiony przez nasz sklep, a także czy nie upłynął już okres gwarancyjny.
S5.6-2 Po przeprowadzeniu weryfikacji danych, zgłoszenie reklamacji zostaje przyjęte.
S5.6-3 System umożliwia wprowadzenie danych klienta (Nazwisko, Imię, nr tel., nazwa uszkodzonego towaru, data przyjęcia, opis uszkodzenia).
S5.6-4 Wydrukowanie dokumentu "Potwierdzenie przyjęcia urządzenia do naprawy", zawierającego następujące informacje: Nazwa towaru, data przyjęcia, klucz "serwis-RRRR/MM/DD/999".
S5.6-5 System umożliwia prowadzenie przez pracownika serwisu ewidencji uszkodzeń - wprowadzenie nazwy produktu, opisu uszkodzenia, wykazu uszkodzonych elementów oraz ich kosztu.
S5.6-6 System umożliwia prowadzenie przez pracownika serwisu ewidencji części zamiennych.
S5.7. Przebiegi alternatywne
Brak.
S5.8. Sytuacje wyjątkowe
Brak.
S5.9. Reguły
R1 W dokumencie "Potwierdzenie przyjęcia urządzenia do naprawy", system generuje automatycznie klucz według wzorca: serwis-RRRR/MM/DD/999. Etykieta (nr klucza, Nazwisko, Imię) powinna być umieszczona na urządzeniu, w celu późniejszej jego identyfikacji.
R2 Procedura przyjęcia reklamowanego towaru wymaga, aby sprzedawca sprawdził, czy dokument sprzedaży (faktura lub paragon) został wystawiony przez nasz sklep, a także czy nie upłynął już okres gwarancyjny. Po przeprowadzeniu weryfikacji danych, zgłoszenie reklamacji zostaje przyjęte.
S5.10. Wymagania niefunkcjonalne
Brak.
S5.11. Uwagi i pytania otwarte
Brak.
2. Diagramy pakietów
2.1. Pakiet Sklep komputerowy
Rys. 1. Diagram pakietów systemu „Sklep komputerowy”
3. Diagramy przypadków użycia
3.1. Sprzedaż
Rys. 2. Diagram przypadków użycia systemu „Sklep komputerowy” - Sprzedaż
3.2. Zakup towaru
Rys. 3. Diagram przypadków użycia systemu „Sklep komputerowy” – Zakup towaru
3.3. Obsługa reklamacji
Rys. 4. Diagram przypadków użycia systemu „Sklep komputerowy” – Obsługa reklamacji
3.4. Czynności administracyjne
Rys. 5. Diagram przypadków użycia systemu „Sklep komputerowy” – Czynności administracyjne
4. Diagramy sekwencji
4.1. Logowanie użytkownika
Rys. 6. Diagram sekwencji systemu „Sklep komputerowy” – Logowanie użytkownika
4.2. Modyfikacja danych klienta
Rys. 7. Diagram sekwencji systemu „Sklep komputerowy” – Modyfikacja danych klienta
4.3. Modyfikacja danych użytkownika systemu
Rys. 8. Diagram sekwencji systemu „Sklep komputerowy” – Modyfikacja danych użytkownika systemu
4.4. Modyfikacja danych wybranego dostawcy
Rys. 9. Diagram sekwencji systemu „Sklep komputerowy” – Modyfikacja danych wybranego dostawcy
4.5. Realizacja zamówień składanych przez klientów
4.6. Rejestracja dostawcy
Rys. 11. Diagram sekwencji systemu „Sklep komputerowy” – Rejestracja dostawcy
4.7. Rejestracja nowego użytkownika systemu
Rys. 12. Diagram sekwencji systemu „Sklep komputerowy” – Rejestracja nowego użytkownika systemu
4.8. Sprzedaż w sklepie
5. Diagramy klas
5.1. Sklep komputerowy
Rys. 14. Diagram klas systemu „Sklep komputerowy”
Artykuł przedstawił tylko część diagramów, które powinien zawierać projekt systemu „Sklep komputerowy”. Wszystkich zainteresowanych poszerzaniem swojej wiedzy na temat języka UML zapraszamy do zapoznania się z książkami podanymi na końcu artykułu.
Projekt wykonali:
- Piotr Klimek
- Sławomir Węgorowski
Warto przeczytać również:
Książki, które pomagały w nauce:
- Stanisław Wrycza, Bartosz Marcinkowski, Krzysztof Wyrzykowski: Język UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych, Wydawnictwo Helion, 2006.
- Andrzej Jaszkiewicz: Inżynieria oprogramowania, Wydawnictwo Helion, 1997.
Wybrane książki:
- Patrick Graessle, Henriette Baumann, Philippe Baumann: UML 2.0 w akcji. Przewodnik oparty na projektach, Wydawnictwo Helion, 2006.
- Stanisław Wrycza, Bartosz Marcinkowski, Jacek Maślankowski: UML 2.x. Ćwiczenia zaawansowane, Wydawnictwo Helion, 2012.
- Craig Larman: UML i wzorce projektowe. Analiza i projektowanie obiektowe oraz iteracyjny model wytwarzania aplikacji. Wydanie III, Wydawnictwo Helion, 2011.
- Bernd Bruegge, Allen H. Dutoit: Inżynieria oprogramowania w ujęciu obiektowym. UML, wzorce projektowe i Java, Wydawnictwo Helion, 2011.
- Brett D. McLaughlin, Gary Pollice, David West: Analiza i projektowanie obiektowe. Rusz głową!, Wydawnictwo Helion, 2010.
Strony internetowe:
-
Plakat z diagramami UML 2.0 na stronie: ftp://ftp.helion.pl/online/inne/juml2_plakat.pdf.
-
„Visual Paradigm for UML” można znaleźć na stronie www.visual-paradigm.com.